- Etnologia to niezbyt popularny kierunek studiów. Skąd taki Pani wybór?

- Na początku zawsze chciałam zostać prawnikiem i cała moja rodzina myślała, że pójdę na prawo. Ale po zdaniu matury stwierdziłam, że chyba to jednak nie jest to, co bym chciała w życiu robić. Dostałam się również na inne kierunki studiów w Toruniu – na politykę publiczną i filologię polską ze specjalizacją edytorsko-wydawniczą oraz na etnologię na Uniwersytecie Gdańskim. Stwierdziłam, że ta etnologia chyba będzie niesamowitą przygodą, bo właśnie nie jest to bardzo popularny kierunek w Polsce i zainspirował mnie do tego, żeby w końcu wyruszyć w jakąś daleką podróż, bo bardzo o tym marzyłam. Kiedy podjęłam studia etnologiczne – tutaj na Uniwersytecie Gdańskim – zobaczyłam, że to naprawdę jest niesamowity kierunek studiów, który otwiera wielkie perspektywy. I również dowiedziałam się tego, że można badać tu i teraz. Czyli nie trzeba wyjeżdżać do egzotycznych krajów żeby badać tego innego, ale można robić niesamowite rzeczy, niesamowite projekty i badania tutaj w Polsce. A kierunek nie jest popularny, ale jest na tyle elastyczny, że można go połączyć z różnymi innymi dziedzinami, na przykład z marketingiem, z psychologią, z pedagogiką – i taki właśnie jest mój plan.

- Etnologia z marketingiem?

- Tak, to jest możliwe i prawdopodobnie będzie to tytuł mojej pracy magisterskiej i właśnie zaczynam przeprowadzać nad tym badania. Bo antropolog, etnolog jest potrzebny wszędzie. Ponoć jest zatrudniany nawet w dużych firmach takich jak Intel czy Microsoft, więc jest przyszłość dla tego naszego etnologa, antropologa.

- To ciekawe. Skończyła Pani już studia licencjackie i jest Pani w tej chwili na pierwszym roku studiów magisterskich. Rozumiem, że teraz to już jest pełni wybór świadomy. Wie Pani czego oczekiwać. Zamierza Pani zostać na uczelni po zakończeniu studiów?

- Myślę nad tym bardzo intensywnie, żeby rozpocząć studia doktoranckie. Zobaczymy jak to się wszystko potoczy, bo etnologia rzeczywiście mnie zainspirowała i pójście na studia magisterskie było świadomym wyborem. Szczególnie, że rozpoczęłam badania razem z Muzeum Narodowym w Gdańsku, które dotyczyły kapliczek przydrożnych na terenie Pomorza. I ten temat zainspirował mnie do dalszego pogłębiania nie tylko religijności Pomorza.

- Spytam wprost: czym zajmuje się etnolog?

- Etnologia bada kultury, bada człowieka – tutaj z naciskiem na człowieka, bada religijność. Jest mnóstwo takich sektorów w jakich można odnaleźć antropologię. Jest antropologia ciała, jest antropologia zmysłów, jest antropologia biznesu. Etnolog zajmuje się badaniem tego, co jest tu i teraz, również w kontekście aspektów historycznych.

- Wiem, że może Pani się już pochwalić pierwszą publikacją naukową. Proszę nam coś o niej powiedzieć.

- Jest to publikacja pod tytułem „Mała architektura sakralna Kaszub. Perspektywa antropologiczna” pod redakcja prof. Katarzyny Marciniak z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Udało mi się napisać artykuł opierając się na mojej pracy licencjackiej „Kapliczki pomorskie. Opis etnograficzny”. W tym artykule skupiłam się na motywacjach stawiania kapliczek na terenie Powiśla, Kociewia i Pobrzeża Słowińskiego. W trakcie moich badań udało mi się udokumentować ponad 300 kapliczek, więc to jest materiał na taka małą publikację.

- Jakie są motywacje, jakie były motywacje stawiania tych kapliczek?

- Możemy wyróżnić tutaj kilka takich motywacji. Motywacje dziękczynne, religijno-wotywne charakteryzujące się daleką odległością od kościoła. Miejscowa ludność z tego względu, że miała dwa, trzy czy cztery kilometry od kościoła, potrzebowała takiego swojego miejsca do modlitw, do odprawiania nabożeństw paraliturgicznych, czy nabożeństwa majowego, nabożeństwa czerwcowego. Również pod kapliczką odbywa się święcenie pokarmów, drogi krzyżowe. Ludność również potrzebuje takiego swojego miejsca do skupienia i refleksji. Dlatego bardzo często możemy znaleźć kapliczki stawiane na prywatnej posesji. Również kapliczki są stawiane w celu upamiętnienia ważnych wydarzeń historycznych na przykład wybór Karola Wojtyły na papieża albo jego beatyfikacja. Najczęściej jednak wyróżniamy aspekty religijne stawiania tych obiektów sakralnych.

- A nie pełnią również roli drogowskazów?

- Tak, tutaj możemy nawet odnieść się do progu o którym pisał Eliane… Często kapliczki wcześniej były stawiane na początku lub końcu miejscowości żeby oddzielić ten teren oswojony, ten teren nasz od czegoś niezbadanego. Często są kapliczki stawiane w lesie, na rozstajach dróg i są właśnie takim drogowskazem. Kapliczki znajdujemy również w miejscach wypadków albo tam gdzie jest jakiś niebezpieczny zakręt, przy którym zdarzały się wypadki. Wyróżniamy również kapliczki ochronne, na przykład z figurą św. Rocha, patrona od epidemii i zarazy. Tu na Pomorzu naprawdę jest mnóstwo kapliczek - w trakcie badań udokumentowaliśmy dwa i pół tysiąca przykładów tej małej architektury sakralnej.

- To imponujące. Wiem że również aktywnie udziela się Pani w Studenckim Kole Naukowym Etnologów.

- Tak. W 2014 i 2015 roku byłam przewodniczącą Studenckiego Koła Naukowego Etnologów. I razem z członkami koła udało nam się zrealizować kilka bardzo fajnych projektów, między innymi Konkurs Antropologiczny kierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych z województwa pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Kontynuowaliśmy również projekt „Ścieżki antropologii współczesnej” na który zapraszaliśmy wykładowców z różnych ośrodków akademickich w Polsce. Więc ta przygoda z kołem naukowym etnologów właśnie popchnęła mnie do działania. Nawiązaliśmy również współpracę z Towarzystwem Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej – Oddział Pomorski. I razem z Towarzystwem w maju 2015 roku przeprowadziliśmy konferencję pod tytułem „Polacy z Wileńszczyzny – dawna i dzisiejsza ojczyzna”.

- Ciekawe. A co przyszły etnolog robi w wolnych chwilach?

- W wolnych chwilach czytam książki, uprawiam sport. Również uwielbiam gry planszowe i razem z moimi przyjaciółmi poświęcamy wolne weekendy na granie w gry. Bardzo chciałabym podróżować i myślę że kiedyś moje marzenie się spełni. Mam takie dwa punkty, jest to Australia i Stany Zjednoczone. Więc to jest duży krok, ale mam nadzieję, że kiedyś uda mi się zrealizować marzenia o dalekich i inspirujących podróżach.

- Czego serdecznie Pani życzę. Dziękuję pięknie za rozmowę.

- Dziękuję serdecznie.

Gdańsk, 19 kwietnia 2016 r.

Rozmawiał dr Tadeusz Zaleski