Jakie są Pani zainteresowania naukowe, czym się Pani zajmuje?
W swoich badaniach zajmuję się głównie przerzutowaniem nowotworów. Głównie jest to rak piersi i w pracach naszego zespołu analizujemy komórki nowotworowe, które znajdują się na różnych etapach rozwoju nowotworu. Badamy poziom ekspresji genów, poziom specyficznych białek, które są związane ze zwiększonym potencjałem komórek nowotworowych do przerzutowania. Tworzymy profil molekularny komórek. Wyniki, które otrzymujemy w laboratorium korelujemy z przeżyciem chorych ich danymi klinicznymi, patologicznymi, żeby zobaczyć czy uzyskany profil molekularny komórek nowotworowych może być pomocny przy prognozowaniu przebiegu choroby.
Jakie są źródła Pani fascynacji naukowej?
Od zawsze interesowałam się naukami przyrodniczymi. zawsze interesowała mnie biologia, chemia, fizyka i zawsze w tych dziedzinach dokształcałam się również poza szkołą. Lubiłam dowiadywać się jak coś działa, dlaczego dane zjawiska zachodzą tak jak zachodzą i starałam się sama wyszukiwać jakieś informacje dodatkowe, wtedy odkryłam taką prawdziwą naukę. W podręcznikach do liceum ta wiedza jest podawana jako ostateczna prawda, kiedy człowiek się zagłębi to widać, że to nie jest tak do końca poznane. My jeszcze tyle nie wiemy na temat procesów biologicznych. Zawsze fascynował mnie organizm ludzki i stwierdziłam, że biotechnologia to dziedzina, w której chciałabym się specjalizować.
Jaki cel przyświeca Pani badaniom, to stworzenie nowej terapii czy też udoskonalenie istniejących?
Specjalizujemy się w poszukiwaniu czynników, które będą pozwalały na skuteczniejszy dobór terapii w raku piersi. Nie szukamy nowych leków, ale czynników, które wskażą, które chore należą do grupy wysokiego ryzyka nawrotu choroby i wówczas tym chorym trzeba będzie podać bardziej agresywną terapię. Chorym, które nie mają tych czynników można tą terapię oszczędzić. Na przykład nie trzeba ich będzie „katować” chemioterapią. Możemy podzielić badania nad rakiem piersi na dwa obszary: poszukiwanie leków, które mogą zabić komórki nowotworowe, albo właśnie tak dobierać grupy chorych do tych istniejących leków (schematów leczenia), aby ich efektywniej leczyć i my się właśnie tym zajmujemy.
Rak piersi w Polsce to spory problem, jak nasz kraj – pod względem epidemiologii zachorowań plasuje się na tle innych krajów Europy?
W Polsce rocznie diagnozuje się około 17 tysięcy przypadków raka piersi. Jeśli chodzi o odsetek zgonów to jest to około 5 tysięcy przypadków rocznie. Spoglądając na statystyki w Polsce i Europie Zachodniej, to mamy gorsze wyniki, jeśli chodzi o skuteczność leczenia, może dlatego, ze mamy ograniczony budżet na walkę z tym nowotworem. Rak piersi jest najczęstszym nowotworem diagnozowanym u kobiet w Polsce. W walce z nowotworem duże znaczenie ma wczesna diagnoza. Im wcześniej rak zostanie wykryty tym większe są szanse na skuteczne wyleczenie, musimy tutaj docenić tą część pracy diagnostów. Im szybciej rak zostanie wykryty, gdy będzie niewielki tym leczenie będzie mniej uciążliwe dla pacjentów a wyniki będą lepsze.
Zapewne znany Pani jest przypadek Angeliny Jolie, która obciążona genetycznie prawdopodobieństwem wystąpienia raka piersi zdecydowała się na mastektomię, to niezwykle drastyczna metoda, czy konieczna?
To bardzo dobry przykład, on prezentuje również to, że wiedza, którą zgromadzili naukowcy potwierdziła związek pomiędzy mutacjami genów BRCA1, BRCA2, a rodzinnym występowaniem raka piersi, z dziedziczną formą tej choroby. Rzeczywiście mutacje w tych genach przekładają się na bardzo duże ryzyko rozwoju raka piersi i wydaje się, że w pewnych przypadkach jest to dobra decyzja.
Pani zespół badawczy, w skali europejskiej to jedno z wielu laboratoriów zajmujących się tą tematyką czy też zespół unikatowy?
Badań nad rakiem piersi przeprowadza się bardzo dużo. My zajmujemy się krążącymi komórkami nowotworowymi, to jest już rzadziej spotykane i opracowujemy nową metodę analizy tych komórek uwolnionych do krwiobiegu na przykład z guza pierwotnego.
Pracę nad nowotworami uważam za bardzo istotny obszar nauki i staram się nie ograniczać tylko do jednej sfery badań, staram się rozwijać obszary dookoła. Zaczęłam się interesować wczesną ewolucją nowotworów, byłam też na stażu w Niemczech, podczas którego zajmowałam się analizą wcześnie rozsianych komórek nowotworowych. Już teraz wiemy, że te komórki rozsiane, znajdujące się poza guzem pierwotnym, mogą się różnic od tych znajdujących się w guzie pierwotnym. Chciałabym zbadać to zagadnienie szerzej. Planuję rozwijać swój warsztat naukowy, aplikować o granty, aby móc również w tym obszarze zastosować metody biologii molekularnej do analizy raka piersi.
-Czym zajmuje się w wolnych chwilach specjalistka od walki z nowotworami?
Ja bardzo lubię czytać książki również nie naukowe, poświęcam temu sporo wolnego czasu. Lubię też wykonywać drobne ozdoby, zakładki plecione techniką makramy, to mnie bardzo relaksuje. Cenie sobie to, że mogę być kreatywna w jakiś inny sposób, że mogę stworzyć jakieś inne, nowe wzory. Lubię też podróżować, generalnie cieszy mnie każdy możliwy kontakt z naturą.
Rozmawiał: Krzysztof Klinkosz
Zdjęcia: Piotr Pędziszewski
