19 maja w Auditorium oceanographorum Wydziału Oceanografii i Geografii Uniwersytetu Gdańskiego, odbyła się Jubileuszowa Sesja z okazji 50-lecia działalności naukowej prof. dr. hab. Marcina Plińskiego – wybitnego algologa morskiego, współtwórcy gdańskiej oceanografii oraz Rektora Seniora Uniwersytetu Gdańskiego.

 

W uroczystości wzięli udział przyjaciele prof. Marcina Plińskiego, a wśród nich znakomite osobistości życia publicznego. Swoje życzenia i gratulacje składali między innymi: arcybiskup senior Tadeusz Gocłowski; minister Kazimierz Plocke – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Mieczysław Struk –  Marszałek Województwa Pomorskiego, Janusz Lewandowski – komisarz ds. programowania finansowego i budżetu Unii Europejskiej. Wśród przybyłych gości znaleźli się również parlamentarzyści – posłanki i posłowie: Teresa Hoppe, Krystyna Kłosin i Janusz Śniadek oraz senator, prof. Edmund Wittbrodt. Władze Rektorskie Uniwersytetu Gdańskiego reprezentował Prorektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn. Obecni byli również dziekani wydziałów z obszaru nauk eksperymentalnych Uniwersytetu Gdańskiego oraz dyrektorzy kilku zaprzyjaźnionych z Wydziałem Oceanografii i Geografii Instytutów Polskiej Akademii Nauk. W sesji wzięli również udział uczestnicy XXXIII międzynarodowej Konferencji Polskiego Towarzystwa Fykologicznego. Ważnym punktem spotkania było wręczenie Profesorowi Marcinowi Plińskiemu przez Wojewodę Pomorskiego Ryszarda Stachurskiego Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski.

 

Biogram Prof. dr. hab. Marcina Plińskiego.

 

Prof. dr hab. Marcin Pliński jest jednym z twórców gdańskiej oceanografii. Zorganizował od podstaw jedyny w Polsce ośrodek algologii morskiej. Podjął i rozwinął unikatowe badania nad zmianami ekologicznymi w Bałtyku, spowodowanymi nasilającą się presją człowieka. Jako pierwszy zwrócił uwagę na rolę sinic w tych zmianach. Dla akwenów przybrzeżnych opracował w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku matematyczny model inwazji sinic. Podjął ponadto studia nad algoflorą Bałtyku Południowego, a szczególnie Zatoki Gdańskiej. Innym nurtem prac naukowych były badania ekofizjologiczne nad efektem produkcji glonów w zróżnicowanych warunkach środowiskowych, co przyczyniło się do lepszego zrozumienia zmian strukturalnych jakie zachodzą w ostatnich latach w Bałtyku. Do znaczących osiągnięć organizacyjnych należy zaliczyć prace nad programem studiów unikatowego kierunku studiów w Polsce jakim jest Oceanografia, w okresie gdy pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu Oceanografii UG (1978-1981). Przez dwie kadencje (1981-1987) był dziekanem Wydziału Biologii, Geografii i Oceanologii UG. W 1989 roku został powołany na dyrektora-organizatora Centrum Biologii Morza PAN. Funkcję tę pełnił do 1993 roku.

 

 

W 1996 roku był wybrany na stanowisko rektora Uniwersytetu Gdańskiego. Funkcję tę pełnił przez dwie kadencje, kiedy to rozpoczęty został proces rozbudowy i modernizacji Uniwersytetu Gdańskiego. Dzięki jego staraniom powstały nowe obiekty, w tym nowoczesny budynek Wydziału Prawa UG. Jednocześnie rozwijał intensywnie działalność naukową. Doskonała znajomość warsztatu badań ekologicznych pozwoliła mu z łatwością podjąć nowe wyzwanie badawcze jakim okazała się być toksyczność sinic (cyjanobakterii). Jest to jeden z najważniejszych problemów współczesnej biologii środowiskowej i ekologii. Studyjne badania nad ekofizjologią gatunku toksycznej cyjanobakterii Nodularia spumigena, ostatnio dominującej w Bałtyku, pozwoliły bliżej określić warunki środowiskowe, przy których ten gatunek tworzy zakwity. Umożliwia to przewidywanie z dużym prawdopodobieństwem kiedy użytkowanie wody, w tym również kąpiel, są niebezpieczne dla zdrowia człowieka.

 

Szeroka współpraca międzynarodowa, którą podjął, pozwoliła mu stworzyć w Uniwersytecie Gdańskim pierwszy w Polsce, jeden z wiodących w Europie ośrodków badań nad toksycznymi sinicami. Dzięki wybitnym osiągnięciom naukowym kierowany przez Profesora Zakład Biologii i Ekologii Morza UG został włączony do sieci eksperckich laboratoriów objętych działalnością Konwencji Helsińskiej.

 

Na podkreślenie zasługują prospołeczne działania profesora Marcina Plińskiego. Stworzone przez Niego w Uniwersytecie Gdańskim Regionalne Centrum Sinicowe współdziałało ze służbami sanitarnymi oraz władzami samorządowymi także spoza województwa pomorskiego. Rozwijane przez Niego badania mają zatem nie tylko pionierski walor naukowy, ale również istotne aspekty użyteczne. Są wśród nich m.in. poszukiwania przyczyn i środków zaradczych przed efektami niezwykle groźnych dla gospodarki morskiej i turystyki toksycznych zakwitów sinic.

Jest ekspertem w zakresie glonów toksycznych przy Międzyrządowej Komisji Oceanograficznej (IOC - UNESCO). Został przedstawicielem Polskiej Akademii Nauk w Europejskiej Fundacji Nauki (European Science Foundation) w Strasburgu dla realizacji międzynarodowego programu „EuroCYANO” (Ecological Impact, Diversity and Molecular Biology of Cyanobacteria). Od 2006 roku pełni funkcję Prezesa Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego. W kadencji 2007-2010 przewodniczył Komitetowi Ekologii Polskiej Akademii Nauk, zaś od 2007 przez dwie kadencje pełni funkcje Przewodniczącego Komitetu Badań Morza Polskiej Akademii Nauk. Od 2002 roku jest Redaktorem Naczelnym ważnego dla środowiska ekologów i hydrobiologów międzynarodowego czasopisma naukowego „Oceanological and Hydrobiological Studies”, które dzięki jego pracy i staraniom znajduje się od siedmiu lat na liście czasopism Filadelfijskiego Instytutu Informacji Naukowej. Wszystkie te funkcje są pełnione przez Niego społecznie.

 

Również doniosłe są osiągnięcia dydaktyczne i organizacyjne. Jest autorem dwóch podręczników akademickich: „Hydrobiologia ogólna” (1995) i „Biologia organizmów morskich” (2007) oraz unikatowego w skali europejskiej wielotomowego opracowania „Flory Zatoki Gdańskiej i wód przyległych (Bałtyk Południowy)” (2007-2013). Pod jego kierunkiem wykonano prawie 100 prac magisterskich; był opiekunem i promotorem w 16 przewodach doktorskich oraz wielokrotnym recenzentem prac na stopień doktora habilitowanego oraz publikacji naukowych. Od 1992 do 2012 roku kierował wieloosobowym zespołem naukowo-dydaktycznym (Zakład Biologii i Ekologii Morza Uniwersytetu Gdańskiego), doprowadzając do tytułu profesora pięciu zaś do stopnia naukowego doktora habilitowanego sześciu spośród swoich współpracowników. Jest to liczba znacząca zważywszy na specyfikę badawczą jaką charakteryzuje się oceanologia jako dziedzina nauki, co z pewnością przyczyniło się znacząco do rozwoju tego obszaru nauki w Polsce.

 

Informację przygotował

dr Tomasz Zarzycki
Koordynator Projektów Badawczych

Wydziału Oceanografii i Geografii UG

 

Fot. Rafał Michoń