Potrzebujemy więcej partnerstwa we wszystkich dziedzinach życia – z takim przesłaniem zakończył się XI Pomorski Kongres Obywatelski. 11 maja 2019 r. blisko 400 osób spotkało się na Uniwersytecie Gdańskim, by dyskutować o naszym regionie – o wyzwaniach, które przed nami stoją, o tym, jak wzmocnić pomorską demokrację oraz o tym, co może być dziś naszą dźwignią rozwojową.

Pomorski Kongres Obywatelski, czyli przestrzeń spotkania i dyskusji wszystkich Pomorzan, odbył się już po raz jedenasty. Hasłem przewodnim tegorocznego Kongresu było partnerstwo, któremu poświęcone było inaugurujące wystąpienie dr. Jana Szomburga – Prezesa Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową oraz inicjatora Kongresu Obywatelskiego. „Jądrem demokracji jest bezpośrednie spotkanie i debata – wielkie wyrazy uznania dla wszystkich, którzy poświęcili swój sobotni czas na to obywatelskie spotkanie Pomorzan” – przywitał gości Kongresu Prezes Szomburg. Następnie, analizując wnioski z 30 lat naszej wolności, stojące przed nami wyzwania, a także specyfikę nas, Pomorzan, organizator Kongresu wyraził przekonanie, że potrzebujemy dziś ładu partnerskiego i partnerskich reguły gry, opartych m.in. na samoograniczeniu – i silnych, i słabszych – oraz na ładzie etycznym.

Po wystąpieniu Prezesa Szomburga wszystkich uczestników Kongresu przywitał gospodarz miejsca spotkania – prof. Arnold Kłonczyński, Prorektor Uniwersytetu Gdańskiego ds. Studenckich. Następnie głos zabrali przedstawiciele samorządu – Marszałek Województwa Pomorskiego, Mieczysław Struk oraz Prezydent Gdańska, Aleksandra Dulkiewicz. Zdaniem Marszałka partnerstwo jest najlepszym sposobem wyjścia naprzeciw najważniejszym, stojącym przed nami wyzwaniom – starzeniu się społeczeństwa, nierównościom społecznym, zmianom klimatycznym oraz cyfryzacji życia społecznego i gospodarki. Mieczysław Struk zapowiedział, że niebawem uruchomiony zostanie Pomorski Fundusz Obywatelski, którego zadaniem będzie wzmacnianie oddolnej aktywności obywateli. Z kolei Prezydent Dulkiewicz przekonywała, że budowanie więzi społecznych każdy z nas powinien zacząć od siebie, apelując o to, by robić jak najwięcej razem.

Po pierwszej turze wystąpień nastąpiło uroczyste podpisanie Zasad Partnerskiego Pomorza, przyjętych przez uczestników XI Pomorskiego Kongresu Obywatelskiego. Wśród siedmiu zasad znajdują się m.in. wzajemny szacunek i respektowanie godności i podmiotowości każdego człowieka czy respektowanie różnorodności: myślenia, wartości, doświadczeń  i kompetencji. Pod wypunktowanymi na wielkiej tablicy zasadami najpierw podpisali się Mieczysław Struk, Aleksandra Dulkiewicz, Zbigniew Canowiecki, prof. Edmund Wittbrodt, prof. Arnold Kłonczyński, Mariusz Szmidka prof. Cezary Obracht-Prondzyński, dr Jan Szomburg oraz Julia Borzeszkowska, a następnie, już po zakończeniu sesji, pozostali uczestnicy Kongresu.

W drugiej części sesji plenarnej otwierającej obrady na temat partnerstwa wypowiadali się: prof. Jerzy Bralczyk z Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Adam D. Rotfeld, b. Minister Spraw Zagranicznych oraz prof. Cezary Obracht-Prondzyński z Uniwersytetu Gdańskiego. Pierwszy w żywiołowym przemówieniu przekonywał, że partnerstwo jest mostem pomiędzy dwoma skrajnymi ludzkimi postawami: indywidualizmem i potrzebą wspólnoty. „Partnerstwo likwiduje, neutralizuje opozycję pomiędzy nimi” – argumentował. Prof. Rotfeld, mówił z kolei, że w sferze stosunków międzynarodowych partnerstwo oznacza uwzględnianie interesu najsłabszego – chociaż miałoby być nim państwo wielkości Monako czy Liechtensteinu. Wystąpienie prof. Cezarego Obrachta-Prondzyńskiego dotyczyło idei partnerstwa w sferze kulturowo-tożsamościowej. „Nie ma partnerstwa bez obywatelskości” – to jedna z pięciu przedstawionych przez Profesora zasad partnerstwa.

Po sesji plenarnej przyszła kolej na dwie rundy sesji tematycznych. Dużą popularnością wśród kongresowiczów cieszyły się panele dotyczące edukacji, wykorzystania talentów i rozwoju migrantów dla rozwoju Pomorza oraz partnerskiego przygotowania się na konsekwencje zmian klimatycznych. Gośćmi specjalnymi tegorocznego Kongresu, którym poświęcono osobne sesje tematyczne byli Jacek Merkel oraz Jacek Dukaj. Pierwszy z nich, działacz legendarnej „Solidarności” opowiadał o fenomenie tego wielkiego ruchu społecznego, przedstawiając swoje własne spojrzenie na to, jak wyglądał proces odzyskiwania wolności. Z kolei drugi mówił o ewolucji drogi komunikacyjnej człowieka – od mowy, przez pismo, do bezpośredniego transferu przeżyć. Dla osób zainteresowanych tematyką gospodarczą przygotowana została sesja dotycząca pomorskiego Digital Innovation Hub, którego współorganizatorem było Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, a jednym z mówców – Dyrektor Departamentu Innowacji Ministerstwa, Jan F. Staniłko.

Sesja plenarna zamykająca XI Pomorski Kongres Obywatelski przebiegała wokół pytania, czy demokracja potrzebuje ładu moralnego. Swoimi przemyśleniami podzielili się: Julia Borzeszkowska, gdańska licealistka, organizatorka marszu „Młodzi ponad podziałami”, prof. Zbigniew Szawarski, etyk i filozof medycyny, Stefan Widomski, były Wiceprezes Nokia Group oraz prof. Renata Mieńkowska-Norkiene z Uniwersytetu Warszawskiego, która była moderatorem całego panelu.

Organizatorem Kongresów Obywatelskich jest Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową. W tym roku odbył się XI Pomorski Kongres Obywatelski, a w październiku 2019 r. odbędzie się XIV Ogólnopolski Kongres Obywatelski w Warszawie.

Kongres Obywatelski to długofalowy projekt, którego celem jest uczynienie z Polski lepszego miejsca do pracy i życia. Chcemy to czynić poprzez autorefleksję, spotkania, wymianę dobrej energii i budowanie polskiego RAZEM w duchu wzajemnego szacunku i uznania. Chcemy być RAZEM, pomimo tego, że pochodzimy z różnych miejscowości i działamy w różnych branżach i środowiskach. Mamy często odmienne poglądy i reprezentujemy wszystkie pokolenia. Łączy nas to, że Polska nie jest nam obojętna – wspólnie „wyprzedzamy przyszłość” i zastanawiamy się nad naszym rozwojem.