Zbliża się termin zakończenia konsultacji społecznych ogłoszonych przez Komisję Europejską i dotyczących oceny programu Horyzont 2020 – największego w historii Unii Europejskiej programu badań i innowacji – oraz programu EURATOM.

Konsultacje zakończą się 15 stycznia 2017 r. Zachęcam Państwa do wzięcia w nich udziału.

Zaproszenie do wyrażenia opinii skierowano do wszystkich zainteresowanych, zarówno indywidualnych naukowców, przedsiębiorców i ekspertów, jak i instytucji uczestniczących w procesie aplikowania, oceny i realizacji projektów oraz organizacji ich zrzeszających. Śródokresowa ocena ma przyczynić się do poprawy funkcjonowania programów do roku 2020. Będzie też istotnym elementem w przygotowaniach kolejnego programu ramowego Unii Europejskiej. Carlos Moedas, komisarz ds. badań, nauki i innowacji, wyraził nadzieję, że z możliwości wypowiedzenia się skorzysta jak największa liczba osób. Ankiety dostępne są pod linkami:

• http://ec.europa.eu/research/consultations/interim_h2020_2016/consultation_en.htm (Horyzont 2020)
• http://ec.europa.eu/research/consultations/euratom_rt_programme/consultation_en.htm (EURATOM).

Na końcu ankiety istnieje możliwość dołączenia stanowiska w postaci osobnego dokumentu, do czego namawiamy w szczególności instytucje i organizacje.

Horyzont 2020 to program złożony i charakteryzujący się mnogością różnych instrumentów. Mimo skomplikowania cieszy się ogromnym zainteresowaniem w Europie. Jest zorientowany na innowacje i wdrażanie ich na rynek, a więc stawia na współpracę nauki z przemysłem, w tym małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Do września 2016 r. KE podpisała ponad 9 tys. umów grantowych na kwotę prawie 16 mld euro, finansujących projekty realizowane w ramach konkursów zamkniętych w latach 2014-2015. Podobnie jak w 7. Programie Ramowym, obserwujemy znaczącą geograficzną i instytucjonalną koncentrację uczestników. Trzynastka nowych krajów UE uzyskuje niecałe 5% z całości budżetu wydanego dotąd w Horyzoncie 2020, czyli niecałe dwa razy tyle, co jedna instytucja z EU15, aktualny lider rankingu – Instytut Maxa Plancka. Taki stan utrzymuje się od kilkunastu lat i wymaga konkretnych działań również na poziomie Komisji Europejskiej.

Ważnym wewnętrznym wyzwaniem w Unii Europejskiej jest zatem optymalne wykorzystanie potencjału doskonałości Europejskiej Przestrzeni Badawczej ulokowanego we wszystkich regionach UE, w tym w Polsce i pozostałych krajach EU13 (zespoły badawcze, nowe infrastruktury i zasoby naturalne). Propozycje stosownych zmian na poziomie Horyzontu 2020 dyskutowane były w czasie konferencji Spreading Excellence and Crossing the Innovation Divide , która odbyła się 23 listopada w Brukseli. Proponowano wprowadzenie mechanizmów zachęcających do otwarcia zamkniętych sieci współpracy na nowych partnerów i infrastruktury badawcze z krajów EU13 (np. konkursy nakierowane na włączenie krajów EU13, wprowadzenie stosownych wymogów w części „impact” projektów czy dodatkowego kryterium oceny uwzględniającego balans geograficzny). Konieczne są też zmiany zasad wynagradzania w Horyzoncie 2020 w kierunku złagodzenia różnic wynagrodzenia badaczy w „nowych” i „starych” państwach członkowskich. Wprowadzony bonus do wysokości 8000 euro rocznie zniechęca naukowców z nowych krajów do aplikowania do Horyzontu 2020, gdyż nie gwarantuje wynagrodzenia na poziomie tego, jakie można uzyskać realizując programy krajowe. Podkreślano także konieczność utrzymania odpowiedniej równowagi między małymi i dużymi projektami i zapewnienie właściwej proporcji geograficznej w grupach doradczych i panelach oceniających.

Zachęcam do wzięcia udziału w konsultacjach i wyrażenia opinii na temat realizacji programów: Horyzont 2020 i EURATOM. Wypełnienie ankiet nie powinno zająć więcej niż 20 minut. Więcej informacji znajdą Państwo w komunikacie Komisji Europejskiej (http://ec.europa.eu/research/index.cfm?pg=newsalert&year=2016&na=na-191016). 

Z poważaniem 

dr. inż. Zygmunt Krasiński
dyrektor KPK PB UE