Aby uczcić urodziny ojca taksonomii, Karola Linneusza, College of Environmental Science and Forestry co roku zestawia listę Top 10 New Species obejmującą dziesięć najciekawszych nowych gatunków odkrytych w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
W roku 2017 do grona „zwycięzców” trafił Telipogon diabolicus (Orchidaceae). Nazwa tej orchidei nawiązuje do budowy prętosłupa (struktura generatywna powstała ze zrośnięcia słupka i pręcika), który przypomina głowę diabła. Storczyk został odnaleziony podczas prac terenowych prowadzonych przez dr Martę Kolanowską w południowej Kolumbii. Gatunek ten został zaklasyfikowany jako krytycznie zagrożony ze względu na lokalizację jedynej znanej populacji T. diabolicus w pobliżu drogi oraz wrażliwość wysokogórskich formacji roślinnych na zmiany klimatu.
Nieznany wcześniej gatunek opisali dr Marta Kolanowska i prof. dr hab. Dariusz L. Szlachetko z Katedry Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody Wydziału Biologii UG we współpracy z Ramiro Medina Trejo (Kolumbia).
Najbardziej intrygującym pytaniem dotyczącym T. diabolicus pozostaje aspekt jego zapylania. Dotychczasowe badania wskazują, że u storczyków z rodzaju Telipogon pyłkowiny przenoszone są przez owady podczas pseudokopulacji (pyłkowiny zostają przyczepione do ciała samca owada gdy ten próbuje kopulować z kwiatem przypominającym mu samicę), jednak nie opublikowano do tej pory materiałów potwierdzających to założenie. Niezwykle ciekawe byłoby zaobserwować insekta, któremu „diaboliczny” prętosłup przypomina samicę jego gatunku.
Od ponad 10 lat różnorodność, systematyka i biogeografia andyjskich storczyków są zagadnieniami badanymi przez pracowników i doktorantów Katedry Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody, którzy opisali ponad 100 nieznanych wcześniej gatunków południowoamerykańskich orchidei. Prace na terytorium republiki Kolumbii prowadzone są we współpracy z fundacją Buenoy Yumartán Aldea Ecológica oraz lokalnymi naukowcami.
Fot. Marta Kolanowska
