Nowy gatunek storczyka, Telipogon diabolicus, został odkryty podczas badań terenowych prowadzonych w południowej Kolumbii. Nazwa tej niewielkiej orchidei nawiązuje do budowy prętosłupa (struktura generatywna powstała ze zrośnięcia słupka i pręcika), który wyglądem przypomina twarz diabła. Nieznany wcześniej gatunek opisali dr Marta Kolanowska i prof. dr hab. Dariusz L. Szlachetko z Katedry Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody Wydziału Biologii UG we współpracy z Ramiro Medina Trejo (Kolumbia). Ze względu na lokalizację jedynej znanej populacji T. diabolicus w pobliżu drogi oraz wrażliwość wysokogórskich formacji roślinnych na zmiany klimatu, storczyk ten został zaklasyfikowany jako krytycznie zagrożony.
Najbardziej intrygującym pytaniem dotyczącym T. diabolicus pozostaje aspekt jego zapylania. Dotychczasowe badania wskazują, że u storczyków z rodzaju Telipogon pyłkowiny przenoszone są przez owady podczas pseudokopulacji (pyłkowiny zostają przyczepione do ciała samca owada gdy ten próbuje kopulować z kwiatem przypominającym mu samicę), jednak nie opublikowano do tej pory materiałów potwierdzających to założenie. Niezwykle ciekawe byłoby zaobserwować insekta, któremu „diaboliczny” prętosłup przypomina samicę jego gatunku.
Po opublikowaniu informacji na temat odkrycia „diabelskiej orchidei” w serwisie EurekAlert! oraz w sekcji „Speaking of Science” prowadzonej przez the Washington Post, storczyk błyskawicznie zdobył niezwykłą „popularność”. Notatki na temat T. diabolicus ukazały się w m.in. na stronach internetowych International Business Times, Live Science, Nature World News, Science World Report, National Geographic, a także w mediach kolumbijskich (El Espectador), hiszpańskich (www.abc.es), włoskich (Notizie.it), niemieckich (www.spektrum.de), czeskich (Ekolist.cz), rosyjskich (ria.ru), a nawet wietnamskich (www.baoxaydung.com.vn).
Telipogon diabolicus zyskał również wielu „fanów” na portalu społecznościowym Facebook (http://www.iflscience.com/plants-and-animals/newly-described-orchid-has-a-tiny-demon-at-its-center/).
Od ponad 10 lat różnorodność, systematyka i biogeografia andyjskich storczyków są zagadnieniami badanymi przez pracowników i doktorantów Katedry Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody, którzy opisali ponad 100 nieznanych wcześniej gatunków południowoamerykańskich orchidei. Prace na terytorium Kolumbii prowadzone są we współpracy z fundacją Buenoy Yumartán Aldea Ecológica oraz lokalnymi naukowcami.
fot. Marta Kolanowska
