Uniwersytet Gdański znalazł się na czwartym miejscu wśród uniwersytetów i na szóstym miejscu wśród akademickich szkół polskich w naukowym rankingu „Polityki”. To bardzo wysoka lokata i najwyższe miejsce wśród pomorskich uczelni. Ranking jest publikowany w oparciu o obiektywne parametry indeksu Hirscha, które pokazują liczbę ogłoszonych przez uczelnie publikacji naukowych oraz ich cytowania w innych publikacjach.
W opublikowanej 2 czerwca 2015 trzeciej edycji naukowego rankingu „Polityki” Uniwersytet Gdański zajął 4. miejsce wśród 21 polskich uniwersytetów i 6. miejsce wśród 86 akademickich szkół wyższych w Polsce. Uczelnia utrzymała swoją pozycję z ubiegłego roku, ale jednocześnie w porównaniu do roku ubiegłego wartość indeksu Hirsha dla UG wzrosła z 98 do 105 punktów. To oznacza, że prace naukowe badaczy z Uniwersytetu Gdańskiego są znane i cytowane w cenionych naukowych czasopismach.
Lokata UG w rankingu to najwyższe miejsce wśród uczelni regionu pomorskiego i wspólny sukces pracowników naukowo-dydaktycznych Uniwersytetu Gdańskiego, szczególnie wydziałów eksperymentalnych.
Naukowy ranking „Polityki” powstał na podstawie obiektywnych, mierzalnych parametrów, używanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz przez Narodowe Centrum Nauki i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, w oparciu o bazę danych Instytutu Informacji Naukowej z Filadelfii (Web of Science). Parametry te uwzględniają miedzy innymi tzw. indeksy Hirscha. W uproszczeniu – na indeks Hirscha składa się liczba publikacji naukowych ogłoszonych przez dany ośrodek i ich naukowa istotność mierzona liczbą cytowań w innych publikacjach. Na przykład indeks 10 oznacza, że wśród opublikowanych przez ośrodek prac 10 było cytowanych co najmniej 10 razy.
Pierwsza piątka w tegorocznym naukowym rankingu to (kolejno): Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Politechnika Warszawska, Warszawski Uniwersytet Medyczny i Uniwersytet Wrocławski.
dr Beata Czechowska-Derkacz, rzecznik prasowy Uniwersytetu Gdańskiego
Krótko o nauce na Uniwersytecie Gdańskim
Kadra naukowa Uniwersytetu Gdańskiego prowadzi badania naukowe na światowym poziomie, a w efekcie rozwijania więzi między działalnością naukową a praktyką gospodarczą na Uniwersytecie Gdańskim powstaje duża liczba ekspertyz i opinii, mających formę opracowań chronionych ustawą o prawach autorskich.
Naukowe odkrycia
Naukowcy z UG dokonują odkryć na skalę międzynarodową. Przykładów jest wiele i nie sposób wymienić niewielkiej części z nich. Uniwersytet Gdański należy na przykład do czołowych ośrodków naukowych na świecie w dziedzinie fizyki kwantowej. Tu powstały koncepcje i rozwiązania stosowane na całym świecie, a wyniki prac naukowych były cytowane w tysiącach prac innych autorów i stosowane w dziesiątkach laboratoriów. W ramach zespołów naukowych pod kierownictwem prof. Ryszarda Horodeckiego oraz prof. Marka Żukowskiego prowadzone są badania nad kryptografią kwantową, stanami ze związanym splątaniem, kwantową pamięcią, klonowaniem i kasowaniem informacji kwantowej, interferometrią kwantową. W 2007 roku na Uniwersytecie Gdańskim powołano Krajowego Centrum Informatyki Kwantowej. Prof. Ryszard Horodecki, dyrektor Centrum oraz prof. Marek Żukowski z Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki UG zostali laureatami Nagrody Fundacji na rzecz Nauki, nazywanej Polskim Noblem, obaj w dziedzinie fizyki kwantowej. To jedno z najważniejszych wyróżnień dla polskich naukowców, przyznawanych za wybitne osiągnięcia i odkrycia naukowe. Prof. Zukowski został także tym roku laureatem polsko-niemieckiej nagrody Copernicus.
Jednym z rozpoznawalnych polskich naukowych sukcesów jest także opracowanie przez zespół naukowy pod kierownictwem prof. dra hab. Grzegorza Węgrzyna (Wydział Biologii UG) metody leczenia, mukopolisacharydozy typu III, nazywanej chorobą Sanfilippo (obecnie trwa już trzecia faza badań klinicznych, to ostatnie badanie przed wprowadzeniem leku do użytku). Inny przykład to badania zespołu pod kierunkiem profesora Franciszka Kasprzykowskiego (Wydział Chemii UG), który opracował substancję wykazująca wysoką aktywność przeciwdrobnoustrojową, nazwaną Cystapep 1, która objęta ona jest europejskim i amerykańskim patentem (związek ten jest interesujący jako potencjalne antybiotyki a także leki przeciwwirusowe). Liderem w naukowych badaniach jest na Uniwersytecie Gdańskim również Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i GUMed.
Projekty naukowe UG w liczbach
W 2015 roku Uniwersytet Gdański znalazł się w pierwszej dziesiątce uczelni i jednostek naukowo-badawczych, które najskuteczniej starały się o granty Narodowego Centrum Nauki. Z 280 wniosków złożonych przez naukowców z Uniwersytetu Gdańskiego do NCN w roku 2014, 55 uzyskało dofinansowanie. Jest wśród nich prestiżowy grant w Programie MAESTRO 6 dla doświadczonych naukowców, który uzyskał prof. dr hab. Janusz Rak z Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego. Uniwersytet Gdański w okresie od 2002 do końca 2014 roku uczestniczył w ponad dwustu trzydziestu projektach europejskich i międzynarodowych. Uczelnia posiada bogate doświadczenie w realizacji projektów w ramach Programów Ramowych (65 projektów). Do największych sukcesów zaliczyć można w 5. PR – trzy europejskie centra doskonałości: Research and Education Centre for Urban Socio-Economic Development (RECOURSE), Centre of Excellence for Baltic Development, Education and Research (BALTDER), Centre of Excellence in Bio-safety and Molecular Biomedicine (BioMoBil), w 6. PR sieci doskonałości: Marine Biodiversity and Ecosystem Functioning (MARBEF), European Vigilance Network for the Management of Antiviral Drug Resistance (VIRGIL), w 7. PR projekty o dużej skali: Exploring Marine Resources for Bioactive Compounds: From Discovery to Sustainable Production and Industrial Applications (MAREX), Quantum Interfaces, Sensors, and Communication based on Entanglement (Q-ESSENCE), Quantum resOurces: conceptuaLs and APplicationS (QOLAPS), CENTRE OF MOLECULAR BIOTECHNOLOGY FOR HEALTHY LIFE Biotech solutions bringing health to living organisms and environment supported by mass spec-focused research platform (MOBI4Health).
Uniwersytet Gdański może pochwalić się pierwszymi sukcesami w Programie Horyzont 2020, będącym następcą 7 Programu Ramowego. Pierwszy projekt: „Electrification of public transport in cities” (ELIPTIC) będzie realizowany na Wydziale Ekonomicznym. W realizację drugiego projektu: „Development and implementation of Grouping and Safe – by-Design approaches within regulatory Framework” (NanoREG II) zaangażowany będzie Wydział Chemii.
Członkostwo Polski w Unii Europejskiej otworzyło dla polskiej nauki nowe możliwości finansowania działań m.in. poprzez korzystanie z funduszy strukturalnych – Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz inicjatyw wspólnotowych. W okresie programowania 2007-2013 Uniwersytet Gdański realizuje łącznie 63 projekty w ramach następujących Programów Operacyjnych: Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka – 29, Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego – 9, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko – 4, Program Operacyjny Pomoc Techniczna – 1, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich – 1, Program Operacyjny Kapitał Ludzki – 19, w tym 12 projektów, które mają na celu wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni w ramach Priorytetu IV Szkolnictwo wyższe i nauka.
Naukowcy Uniwersytetu Gdańskiego pozyskują również inne granty europejskie i międzynarodowe np. w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, LIFE +, Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy, jak również Europejskiej Współpracy Terytorialnej czy Lifelong Learning Programme.
Morski charakter badań naukowych
Uniwersytet Gdański wyróżnia na tle innych uczelni polskich morski charakter badań naukowych i kształcenia. Uczelnia realizuje dewizę in mari via tua (w morzu droga Twoja), służąc rozwojowi regionu pomorskiego, którego bogactwem jest morze. Morski autorytet uczelni budują znakomite stacje badawcze o międzynarodowej renomie, takie jak Stacja Morska Instytutu Oceanografii w Helu, Stacja Badania Wędrówek Ptaków czy Stacja Biologiczna.
Morski wizerunek uczelni to także kierunki studiów, specjalności i badania naukowe związane z morzem, zwłaszcza pobrzeżem Bałtyku. Dotyczy to przede wszystkim Wydziału Biologii oraz Wydziału Oceanografii i Geografii i takich kierunków, jak biologia, geografia, ochrona środowiska czy też oceanografia, ale także Wydziału Chemii, na którym prowadzone są badania nad ochroną środowiska morskiego, Wydziału Prawa i Administracji, na którym charakterystyczne jest skupienie się na badaniach prawa morskiego, międzynarodowego prawa morza, prawa i ustroju miast pomorskich, kryminalistyki morskiej. Na Wydziale Ekonomicznym istnieje Instytut Transportu i Handlu Morskiego, którego pracownicy prowadzą badania dotyczące ekonomicznych aspektów funkcjonowania transportu i handlu morskiego oraz prowadzą specjalność: międzynarodowy transport i handel morski, kształcąc specjalistów w tym zakresie. Zainteresowania literaturoznawców koncentrują się na mieście i regionie. Kontynuowane są długofalowe projekty badania związków literatury różnych epok z marynistyczną problematyką Pomorza. Trwają prace nad folklorystyką Polski północno-wschodniej i mitologią bałtosłowiańską. W badaniach historyków dominuje problematyka regionu Morza Bałtyckiego, historia Gdańska i Pomorza.
Nagrody i wyróżnienia
Naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego zdobywają polskie i międzynarodowe granty oraz nagrody. Są m.in. laureatami stypendiów Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowego Centrum Nauki, Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz najważniejszej naukowej nagrody w Polsce, nazywanej Polskim Noblem, Nagrody Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, przyznawanej za wybitne osiągnięcia i odkrycia naukowe. W dziedzinie nauk ścisłych, za badania związane z fizyką kwantową, w 2008 roku zdobył ją prof. Ryszard Horodecki, a w 2013 – prof. Marek Żukowski. Badacze z Uniwersytetu Gdańskiego są także laureatami, najważniejszej na Pomorzu, Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza od początku jej ustanowienia. W dziedzinie nauk przyrodniczych i ścisłych: prof. dr hab. Maciej Żylicz (1992), prof. dr hab. Karol Taylor (1995), prof. dr hab. Zbigniew Grzonka (1999), prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn (2003), prof. dr hab. Marcin Pliński (2007), prof. dr hab. Ryszard Horodecki (2008), prof. Jerzy Błażejowski (2012). W kategorii nauk humanistycznych: prof. dr hab. Roman Wapiński (2001), prof. dr hab. Edmund Kotarski (2002), prof. dr hab. Józef Bachórz (2003), prof. dr hab. Bohdan Dziemidok (2004), prof. dr hab. Józef Borzyszkowski (2005), prof. dr hab. Jerzy Limon (2006), prof. dr hab. Małgorzata Czermińska-Książek (2007), prof. dr hab. Zdzisław Brodecki (2009), prof. dr hab. Jan Burnewicz (2010), prof. dr hab. Mirosław Szreder (2011), prof. Brunon Synak (2012), prof. Stefan Chwin (2013), prof. Mieczysław Nurek (2014).
W 2003 roku w Gdańsku powołano naukową nagrodę dla młodych naukowców pod nazwą „Młody Heweliusz”, która od 2006 roku nosi nazwę Nagrody Miasta Gdańska dla Młodych Naukowców im. Jana Uphagena. W gronie wyróżnionych znaleźli się: dr Sławomir Antkiewicz (2003), dr Oktawian Nawrot (2004), dr Karol Horodecki i dr Monika Bokiniec (2006), dr Kamil Zeidler (2007), dr Michał Harciarek (2008), dr Paweł Antonowicz i dr Robert Łyżeń (2009), dr Sylwia Freza i dr Magdalena Giers (2011), Jakub Szlachetko (2012), Piotr Kitowski (2013), dr Anna Klimaszewska i dr Marta Kolanowska (2014).
dr Beata Czechowska-Derkacz
Rzecznik Prasowy Uniwersytetu Gdańskiego
